Κατοικία - περιγραφή κτίσματος - τοπικοί προσδιορισμοί

Ενότητα 2: Κατοικία

Στόχοι της ενότητας

Παραγωγή λόγου: Περιγραφή ενός κτίσματος, αγγελίες, άρθρο – σχόλιο.

Ορθογραφία: Επίθετα

Γραμματική: Τοπικά επιρρήματα και τοπικοί προσδιορισμοί, ελλειπτικές προτάσεις, αριθμητικά, συντομογραφίες και αρκτικόλεξα. Κλίση θηλυκών ουσιαστικών σε –η και –ος

Περιγραφή

• Όταν περιγράφω ένα κτίσμα δεν ξεχνώ να γράψω:
• Ποιο είναι το κτίσμα που θα περιγράψω
• Πού βρίσκεται (ποια είναι η θέση του στο χώρο)
• Γράφουμε κάτι για την ιστορία του (πότε κτίστηκε, ιστορίες που ακούγονται γι’ αυτό, τα πρόσωπα που ζουν ή έζησαν μέσα σ’ αυτό κλπ.)
• Γενική εξωτερική περιγραφή (ακολουθώ τις οδηγίες που γνωρίζω από την περιγραφή αντικειμένου).
• Εσωτερική περιγραφή χώρων και αντικειμένων. Ακολουθώ μια σειρά.
• Συναισθήματα και σκέψεις για το κτίσμα αυτό.

Μην ξεχνάμε ότι όταν θέλουμε να κάνουμε την περιγραφή μας πιο ζωντανή, χρησιμοποιούμε ιστορικό Ενεστώτα, όμορφα επίθετα και λέξεις ή φράσεις που φανερώνουν τόπο.

Ορθογραφία

Επίθετα σε –αιος:  ακμαίος, χυδαίος, αρχαίος, κορυφαίος, μοιραίος, τυχαίος, τροχαίος, ωραίος, βέβαιος, βίαιος, δίκαιος. Εξαιρέσεις: άθεος, ανίδεος, νέος.

Σε – λέος: θαρραλέος, πειναλέος, κραυγαλέος, λυσσαλέος, ρωμαλέος, νυσταλέος. Εξαιρέσεις: επιπόλαιος, κεφαλαίος, παλαιός.

Σε – είος: ανδρείος, αστείος, γυναικείος, θείος, λείος, οικείος, πληβείος, γελοίος, κρύος.

σε –ιος: άγιος, άξιος, άρτιος, αιώνιος, γαλάζιος, γαμήλιος, γιγάντιος, δαιμόνιος, δημόσιος, εγκάρδιος.  

Τοπικοί προσδιορισμοί

Η περιγραφή σχετίζεται γενικά με το χώρο, γι΄αυτό, όταν περιγράφουμε κάτι και αναφερόμαστε στο πού, συνηθίζουμε να χρησιμοποιούμε λέξεις ή φράσεις που φανερώνουν τόπο – το πού βρίσκεται αυτό στο οποίο αναφερόμαστε. Χρησιμοποιούμε δηλαδή τοπικούς προσδιορισμούς όπως:

Οι τοπικοί προσδιορισμοί απαντούν στην ερώτηση πού;

 Τοπικά επιρρήματα (άκλιτες λέξεις που δηλώνουν τόπο), όπως τα: πάνω, κάτω, εδώ, εκεί, αλλού, κάπου, παντού, μέσα, δεξιά, αριστερά, μπροστά, από, πίσω, πλάι, δίπλα, ψηλά, χαμηλά, κοντά, απέναντι, γύρω, τριγύρω, ολόγυρα, ανάμεσα, βόρεια, νότια, ανατολικά, δυτικά, κ.ά.

   Φράσεις με προθέσεις που δηλώνουν τόπο και οι οποίες συνήθως σχηματίζονται με τις προθέσεις:

-          από (π.χ. Ξεκίνησε πρωί από το χωριό.)

-          ίσαμε (π.χ. προχώρησαν ίσαμε το σπίτι εκείνο.)

-          κατά (π.χ. Πάω κατά την πλατεία.)

-          μέχρι (π.χ. Πάω μέχρι την πλατεία.)

-          προς (π.χ. Προς τα δεξιά βλέπετε το σαλόνι.)

-          σε (π.χ. Προχώρησαν σε άλλο δωμάτιο.)

-          ως (π.χ. Προχώρησε ως το τέρμα του δρόμου.) 

Ονόματα σε πτώση συνήθως αιτιατική: π.χ πηγαίνω σχολείο, πήγαμε θέατρο

Με αναφορικές προτάσεις που φανερώνουν τόπο

π.χ Όπου και να πας, θα ψάξω να σε βρω

       Πάμε, όπου τραβά η ψυχή σου.

Πάτησε τώρα την εικόνα και μπορείς να δεις κι άλλα για τους χρονικούς και τους τοπικούς προσδιορισμούς